Được thành lập cách đây hơn 300 năm, từ một quốc gia non trẻ nước Mỹ đã vươn lên trở thành siêu cường quốc số 1 thế giới trong suốt gần 1 thế kỷ qua. Vậy làm cách nào để một quốc gia non trẻ, nằm cách biệt với hầu hết phần còn lại của thế giới lại có được bước tiến mạnh mẽ như vậy?
Mục Lục
Siêu cường là gì?
Siêu cường được hiểu theo một cách đơn giản nhất là nước có sức mạnh lớn nhất cả về kinh tế, tầm ảnh hưởng và sức mạnh quân sự
Tại sao nước Mỹ trở thành siêu cường duy nhất trên thế giới?
Trích dẫn theo Michael Becklay – giáo sư khoa học chính trị thuộc đại học Stuft chỉ ra một số nguyên nhân khiến Hoa Kỳ trở thành siêu cường lớn nhất thế giới như sau:
Hoa kỳ dẫn đầu thế giới về nhiều khía cạnh
Bám theo Hoa kỳ phí sau là Trunng Quốc. Tuy nhiên Trung Quốc có khối tài sản thấp hơn Mỹ đến 3 lần. Còn về quân sự Hoa Kỳ mạnh hơn Trung Quốc đến 5 lần. Khoảng cách đó sẽ phải mất nhiều thập kỉ để co thể thu hẹp ngay cả khi mọi thứ tồi tệ với nước Mỹ.
Có nhiều yếu tố giúp kinh tế nước Mỹ phát triển dài hạn
Cụ thể các nhà kinh tế đã chỉ ra rằng tăng trưởng trong dài hạn sẽ phụ thuộc vào địa lí, nhân khẩu học và thể chế chính trị của mỗi nước. Hoa Kỳ thì lạ có lợi thế trong cả 3 hạng mục.
Về địa lý
Hoa Kỳ là một trung tâm kinh tế tự nhiên và là một pháo đài quân sự chứa đầy tài nguyên và có nhiều động mạch kinh tế như đường thủy và hải cảng. Để có thể điều khiển được so với phần còn lại của thế giới cộng lại. Các nước láng giềng duy nhất của Mỹ là Canada và Mexico. Ngược lại Trung Quốc đã đốt cháy số tài nguyên của mình và đang bị bao vây bởi 19 quốc gia. Nhiều trong các quốc gia này là thù địch hoặc không ổn định. Và 10 trong số đó vẫn đang tranh chấp chủ quyền một phần lãnh thổ của Trung Quốc.
Còn Nga, vấn đề của Nga là nhiều tài nguyên nhưng lại không có cảng để giao thương với quốc tế. Hơn nữa, quanh Nga là rất nhiều hàng xóm thuộc khối Nato là những người bạn thân của Mỹ.
Về nhân khẩu học
Mỹ là quốc gia duy nhất trên thế giới có dân số đông lên tới 328 triệu người lại có lực lượng lao động trẻ. Quan trọng nhất là trình độ dân trí cao. Lực lượng lao động của Hoa Kỳ là lực lượng lao động lớn thứ 3 trẻ thứ 2. Trình dộ học vấn cao nhất, năng suất lao động cũng cao nhất trong số các cường quốc. Và đó là lực lượng lao động lớn nhất sẽ phát triển trong suốt thập kỉ này. Chưa hết Mỹ có một môi trường làm việc năng động, tạo cơ hội phát triển cho người dân trên khắp thế giới. Đây là miền đất hứa cho rất nhiều bạn trẻ có năng lực. Vì vậy Mỹ ngày càng thu hút được nhiều nhân tài hơn.
Ngược lại thì Trung Quốc lại mất 200 triệu lao động trong vòng 30 năm tới và thêm 300 triệu người cao tuổi. Công nhân Trung Quốc thì đang sản xuất ra của cải mỗi giờ ít hơn 6 lần so với công nhân Mỹ. Hơn 2/3 công nhân của Trung Quốc không có trình độ học vấn THPT, 1/3 thanh niên của Trung Quốc có chỉ số IQ < 90. Phàn lớn là kết quả của tình trạng suy dinh dưỡng, chăm sóc kém và ô nhiễm.
Về thể chế chính trị
Hoa Kỳ được xem là một mớ hỗn độn nhưng ông Becklay cho rằng: “thế chế của Trung Quốc mặc dù đồng nhất nhưng không có khả năng kích thích phát triển, chảy máu chất xám rất nhiều”.
Còn Nga thì sao? Nước này có một kho vũ khí hạt nhân khổng lồ đe dạo được các nước láng giềng. Và khẳng định được sức mạnh của mình. Ở nước ngoài, trong các cuộc xung đột như ở Syria. Nga đe dọa nhiều lợi ích của Hoa Kỳ bao gồm đe dạo các nước đồng minh của Hoa Kỳ và chống đỡ các đối thủ của Hoa Kỳ như: Iran và Syria. Kể cả được cho là can thiệp vào các cuộc bầu cử của Mỹ. Thì nhìn chung Nga vẫn chưa sẵn sàng cho việc trở thành đối thủ cho việc xoán ngôi siêu cường với Mỹ.
Ngân sách quân sự của Nga nhỏ hơn của Mỹ 10 lần. Nền kinh tế của Nga nhỏ hơn cả bang Texas của Mỹ. Dân số của Nga được đánh giá là sẽ giảm 30% trong vòng 30 năm tới. Nga cũng không có nhiều đồng minh có sức mạnh. Và nước này phải đối mặt với Nato – liên minh hùng mạnh nhất trong lịch sử ở ngay biên giới của mình.
Trong quá khứ có nhiều nước từng là siêu cường
Tuy nhiên thì lúc đó Hoa Kỳ vẫn mạnh hơn rất nhiều lần so với các siêu cường đó. Với gần 5% dân số thế giới Hoa Kỳ đã chiếm tới 35% tổng của cải toàn cầu, 35% bằng sáng chế và 40% chi tiêu cho quân sự so với cả thể giới. Đây là ngôi nhà của gần 600 trong số 2000 công ty có lợi nhuận cao nhất hành tinh. Và 50 trong số 100 trường đại học hàng đầu của thế giới. Mỹ còn có 66 đồng minh chính thức và là quốc gia duy nhất có thế chống lại các cuộc chiến lớn ngoài khu vực quê hương. Có 588 căn cứ nằm rải rác trên 42 quốc gia.
Theo nhà sử học John F. Kennedy đã thực hiện một cuộc nghiên cứu nổi tiếng so sánh các cường quốc trong hơn 500 năm. Ông kết luận: “chưa từng tồn tại sự chênh lệch quyền lực như thế này trong lịch sử. Ông khẳng định: “Hoa Kỳ khá đơn giản là siêu cường lớn nhất từ trước tới nay.
Các bạn có đồng ý với ý kiến trong bài viết này hay không. Hãy comment phía bên dưới cho Biết Tuốt biết nhé!
Xem thêm: