Vi khuẩn và Virus là gì? Con nào đáng sợ hơn?

Vi khuẩn và Virus đều là những sinh vật vô cùng nhỏ bé ko thể nhìn thấy bằng mắt thường mà chỉ có thể quan sát dưới kính hiển vi, có rất nhiều bạn không thể phân biệt được đâu là Vi khuẩn, đâu là Virus, chúng có gì giống nhau và khác nhau? Vi khuẩn hay Virus đáng sợ hơn? hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

1 Vi khuẩn là gì?

Vi khuẩn còn hay được gọi là vi trùng, tên tiếng anh là Bacteria,  là một nhóm sinh vật đơn bào, có kích thước nhỏ (kích thước hiển vi) và thường có cấu trúc tế bào đơn giản không có nhân, vi khuẩn là sinh vật nhân sơ, khác với các sinh vật có cấu trúc tế bào phức tạp hơn gọi là sinh vật nhân chuẩn. Vi khuẩn là nhóm hiện diện đông đảo nhất trong sinh giới. Chúng có trong đất, nước, chất thải phóng xạ, suối nước nóng, trong cơ thể động vật…. và ở dạng cộng sinh và ký sinh với các sinh vật khác, Hầu hết vi khuẩn có kích thước chỉ khoảng 0.5-5.0 μm, mặc dù có loài có đường kính đến 0,3mm

Vi khuẩn có nhiều hình dạng khác nhau như hình que, hình cầu, hình xoắn, một số còn có lôi roi giống như chiếc đuôi giúp chúng di chuyển. Ở người và hầu hết các loài động vật, số lượng lớn nhất vi khuẩn tồn tại trong ruột và một số lượng lớn trên da.  Đa phần mọi người sẽ cho rằng sự hiện diện của vi khuẩn là mối hại cho con người, như việc chúng gây ra đủ thứ bệnh tật, ung nhọt, nhiễm trùng vết thương, vết mổ, vân vân. Nhưng thực tế chúng đem lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe và môi trường sống của con người. Có hàng trăm loại vi khuẩn có lợi khác nhau sống trong đường ruột của chúng ta. Chúng giúp tiêu hóa thức ăn, ngăn ngừa các bệnh về đường ruột, và còn đóng vai trò miễn dịch. Vi khuẩn ở đại tràng còn giúp tổng hợp vitamin K nữa. Các vi khuẩn trong môi trường giúp đất đai màu mỡ hơn, giúp tạo nên các loại phân bón vi sinh để cải tạo đất.

Phần lớn vi khuẩn trong cơ thể trở nên vô hại bởi tác dụng bảo vệ của hệ thống miễn dịch , mặc dù nhiều vi khuẩn có lợi , đặc biệt là trong hệ vi khuẩn đường ruột. Tuy nhiên, một số loài vi khuẩn có khả năng gây bệnh và gây ra các bệnh truyền nhiễm , bao gồm bệnh tả , bệnh giang mai , bệnh than , bệnh phong và bệnh dịch hạch . Các bệnh do vi khuẩn gây tử vong phổ biến nhất là nhiễm trùng đường hô hấp .Chỉ riêng bệnh lao đã giết chết khoảng 2 triệu người mỗi năm.

2. Virus hay Vi rút là gì?

Virus hay Vi rút là các tiểu phần không có cấu trúc tế bào. Chúng gồm các chuỗi đơn hoặc chuỗi kép acid nucleic và một vỏ protein bao quanh vật liệu di truyền là AND (axit deoxyribonucleic) hoặc ARN(axit ribonucleic). Virus không thể tồn tại mà không có vật chủ. Chúng chỉ có thể sinh sản bằng cách tự gắn vào các tế bào. Trong hầu hết các trường hợp, chúng lập trình lại các tế bào để tạo ra virus mới cho đến khi các tế bào vỡ ra và chết. Trong các trường hợp khác, chúng biến các tế bào bình thường thành tế bào ác tính hoặc ung thư.

Không giống như vi khuẩn, hầu hết các loại virus đều gây bệnh và chúng khá cụ thể về các tế bào chúng tấn công. Ví dụ, một số loại virus tấn công các tế bào trong gan, hệ hô hấp hoặc máu. Trong một số trường hợp khác, virus nhắm mục tiêu vào vi khuẩn.

Đặc điểm cơ bản của Virus

1. Virus rất nhỏ bé, kích thước mỗi cá thể chỉ trong khoảng 20 nm đến 200 nm (nhỏ hơn vi khuẩn hàng ngàn lần).
2. Không có cấu tạo tế bào, không có màng kép lipid bao bọc.
3. Có đời sống kí sinh bắt buộc và không thể sống thiếu vật chủ.
4. Vật chất di truyền là một trong hai loại: DNA hoặc RNA mà không có cả hai.
5. Không có hệ giải mã và dịch mã.
6. Không tăng kích thước (không lớn).
7. Không thể tự di chuyển.
8. Không có khả năng tự phát triển và phân chia
9. Bị bất hoạt hoàn toàn khi ở ngoài vật chủ

Sự khác nhau giữa Vi khuẩn và Virus

Chúng ta có thể kể đến một số khác nhau cơ bản như sau:

1. Về kích thước: Kích thước của virus nhỏ hơn vi khuẩn từ 10 đến 1000 lần
2. Về đặc điểm cấu tạo: Vi khuẩn có thể tự sinh sản bằng cách phân chia tế bào, còn Virus không thể sinh sản tự nhiên bên ngoài tế bào vật chủ
3. Hình dáng: vi khuẩn có một số hình dạng , từ hình cầu đến hình que và hình xoắn ốc  còn virus thì rất đa dạng về hình thù như hình xoắn ốc, hình cầu, hình khối và rất nhiều hình thù khác
4. Vai trò: Trong khi Vi khuẩn đa số là có lợi thì hầu hết Virus lại là có hại

Tóm tắt lại:

Có một số khác biệt cơ bản giữa vi khuẩn và vi rút mà chúng ta cần nắm được. Kích thước của vi rút nhỏ hơn vi khuẩn từ 10 đến 100 lần. Không giống như vi rút chỉ được coi là các cấu trúc hữu cơ thông qua tương tác với các cơ thể sống khác để sống sót và nhân lên, vi khuẩn là các tổ chức sống có khả năng sinh sản thông qua quá trình sinh sản vô tính còn gọi là sinh sản phân đôi. Trong khi vi rút chỉ có vỏ protein, không có vách tế bào hay ribosom, còn vi khuẩn có ribosom và vách cứng tạo thành bởi peptidoglycan. Trong khi ARN và ADN của vi rút được bao trong vỏ protein, thì vật liệu di truyền của vi khuẩn lại trôi nổi trong bào tương. Bào tương của vi khuẩn được tạo thành bởi các enzyme, các chất dinh dưỡng, chất thải, và khí được bao trong vách tế bào và màng tế bào.
Các vi khuẩn có thể đem đến lợi ích, còn các vi rút nhìn chung không có lợi ích gì; một số được sử dụng trong lĩnh vực công nghệ gen. Ngoài ra, một số nghiên cứu được tiến hành đã chỉ ra rằng có một loại vi rút đặc biệt có thể được sử dụng để phá hủy các khối u trong não. Mặc dù cả vi rút và vi khuẩn đều gây bệnh, tuy nhiên nhiễm trùng do vi khuẩn đa phần là nhiễm trùng khu trú tại một hay một vài vị trí trên cơ thể, trong khi vi rút thường gây nhiễm trùng toàn thân. Các bệnh gây ra do vi khuẩn phần lớn có thể điều trị được bằng kháng sinh. Tuy nhiên kháng sinh lại chẳng diệt được vi rút hay giúp ích gì trong điều trị các bệnh do vi rút. Các thuốc kháng vi rút thường dùng để điều trị một bệnh cụ thể do vi rút và chỉ giúp làm giảm quá trình nhân lên của vi rút. Một số bệnh do vi rút có thể ngăn ngừa bằng vắc xin.

Xem thêm:

COVID-19 – Bộ 100 câu hỏi tổng hợp về dịch bệnh

Virus máy tính là gì? Tác hại của virus đối với máy tính của bạn

Những bộ phận trên cơ thể dễ bị nhiễm khuẩn khi bơi