“Tháng cô hồn” được nhiều người Việt Nam kỳ thị một cách thái quá, nếu seach lên Google bạn sẽ tìm được khoảng 300 nghìn kết quả về những điều kiêng kỵ trong tháng cô hồn, bản thân tôi đọc mà thấy nhiều điều rất vô lý, và nhiều điều thì lúc nào cũng cần kiêng chứ ko cứ gì tháng cô hồn. Vậy nên hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về nguồn gốc, ý nghĩa và các tập tục trong “Tháng cô hồn” dưới góc nhìn của Phật Giáo nhé!
-
Mục Lục
“Tháng cô hồn” có từ bao giờ?
Theo Hoà thượng Thích Bảo Nghiêm – Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự, Trưởng Ban Hoằng pháp Trung ương GHPGVN, kinh điển của Phật giáo không có cái gọi là “tháng cô hồn”, và cách đây 30 năm cũng ko ai gọi là Tháng cô hồn.
Người ta chỉ biết tháng 7 âm lịch là tháng báo hiếu công ơn cha mẹ (lễ Vu Lan) đựa trên sự tích về Đại Đức Mục Kiền Liên (một trong 2 đại đệ tử của Phật Thích Ca) với lòng đại hiếu đã cứu mẹ của mình ra khỏi kiếp ngạ quỷ. Vu Lan là ngày lễ hằng năm để tưởng nhớ công ơn cha mẹ (và tổ tiên nói chung) – cha mẹ của kiếp này và của các kiếp trước. Cụ thể:
Theo kinh Vu Lan thì ngày xưa, Mục Kiền Liên đã tu luyện thành công nhiều phép thần thông. Mẹ ông là bà Thanh Đề đã qua đời, ông tưởng nhớ và muốn biết bây giờ mẹ như thế nào nên dùng mắt phép nhìn khắp trời đất để tìm. Thấy mẹ mình, vì gây nhiều nghiệp ác nên phải sanh làm ngạ quỷ, bị đói khát hành hạ khổ sở, ông đã đem cơm xuống tận địa ngục để dâng mẹ. Tuy nhiên do đói ăn lâu ngày nên mẹ của ông khi ăn đã dùng một tay che bát cơm của mình đi không cho các cô hồn khác đến tranh cướp, vì vậy khi thức ăn đưa lên miệng đã hóa thành lửa đỏ.
Cũng theo kinh Vu-Lan-bồn, Mục Kiền Liên quay về tìm Phật để hỏi cách cứu mẹ, Phật dạy rằng: “Dù ông thần thông quảng đại đến đâu cũng không đủ sức cứu mẹ ông đâu. Chỉ có một cách nhờ hợp lực của chư tăng khắp mười phương mới mong giải cứu được. Ngày rằm tháng bảy là ngày thích hợp để cung thỉnh chư tăng, hãy sắm sửa lễ cúng vào ngày đó”.
Làm theo lời Phật, mẹ của Mục Liên đã được giải thoát. Phật cũng dạy rằng: chúng sanh ai muốn báo hiếu cho cha mẹ cũng theo cách này (Vu-Lan-Bồn Pháp). Từ đó, ngày lễ Vu-lan ra đời.
Nguồn gốc của tục cúng cô hồn:
Dựa theo kinh Vu lan với sự tích Tôn giả Mục-kiền-liên cứu mẹ, nhân ngày chúng Tăng mãn hạ Tự tứ, các Phật tử phát tâm cúng dường mười phương Tăng, hồi hướng công đức phước báo nguyện cầu âm siêu dương thái.
Nhân dịp này, các Phật tử còn thiết lễ cúng kiếng ông bà cha mẹ đã khuất, đồng thời trải lòng bi mẫn sắm sanh lễ vật bố thí chư vị quỷ thần (người âm nói chung), thường gọi là thí thực cô hồn.
Như vậy, theo quan điểm của đạo Phật, lễ hội Vu lan-Báo hiếu vào tháng Bảy âm lịch là “tháng báo hiếu”, hoàn toàn không phải là “tháng cô hồn”.
Riêng trong tháng 7, Phật giáo nặng về ơn cha mẹ sinh thành nhất, vậy nên dân tộc ta mới có câu “cúng cả năm không bằng Rằm tháng 7”.
Từ đó, người ta gọi tháng 7 là tiết xá tội vong nhân, vì nhờ ơn của đức Phật mà tất cả các vong linh bị đoạ trong chốn khổ đau được tế bạt, siêu thoát.
Khi Phật giáo du nhập vào Việt Nam, ông bà tổ tiên chúng ta kết hợp cùng với lễ đạo hiếu, mùa báo hiếu để báo hiếu cho tổ tiên, ông bà, cha mẹ.
Phật giáo quan niệm phải yêu thương tất cả mọi loài, kể cả những người không mồ không mả, chết không thờ tự hay còn gọi là cô hồn.
Khi còn sống, ông bà, cha mẹ nếu “có tội” thì theo luật nhân quả khi xuống âm phủ cũng bị đoạ vào chốn khổ đau và cũng được những cô hồn.
Nên khi cúng cho tổ tiên, ông bà, cha mẹ bao giờ người ta cũng cúng cho cả những người đó, phần là để cúng cả tổ tiên, ông bà, cha mẹ, phần là để những cô hồn khác cùng được hưởng phước lộc.
Tuy nhiên hiện nay, tháng Bảy mùa hội Vu Lan Báo hiếu có ý nghĩa trọng tâm là giáo dục lòng hiếu thảo cho con người rất nhân văn và cao cả của đạo Phật đang có nguy cơ bị không ít người hiểu sai, bị dân gian hóa theo hướng cầu cúng ma quỷ, nhuốm màu tà kiến, mê tín.
2. Tháng cô hồn cần kiêng cữ gì?
Theo quan điểm của Phật giáo, Hoà thượng Thích Bảo Nghiêm cho rằng tập tục kiêng mua bán, kiêng hội hè, kiêng đi lại, kiêng đủ thứ trong “tháng cô hồn” là không đúng.
Tháng 7 trong Phật giáo được coi là tháng tốt, mọi việc buôn bán vẫn diễn ra bình thường, không phải kiêng kị.
Đồng quan điểm này, Hòa thượng Thích Thanh Nhã (Ủy viên thường trực HĐTS Giáo hội Phật giáo Việt Nam, trụ trì chùa Trấn Quốc) chia sẻ trên Vietnamnet như sau: đạo Phật không tin có tháng cô hồn và trong tháng 7 âm lịch mọi người không phải kiêng những điều như dân gian lan truyền.
Hòa thượng Thích Thanh Nhã cũng nói thêm rằng: Nhà Phật dạy con người không sát sinh vào ngày rằm, mồng một, không làm điều trái, sống có phúc đức. Nếu làm được như vậy, ai cũng được điều lành, điều tốt, tâm lý bình an. Những ngày xấu, ngày tốt là do quan niệm, chứ đạo Phật không dạy con người kiêng kị trong tháng Bảy.
Đạo Phật khuyên rằng, ngày nào cũng là ngày tốt, tháng nào cũng là tháng tốt và không có ngày, tháng nào xấu. Ngày xấu hay ngày tốt đều do quan niệm mà ra.
Trong mỗi người bao giờ cũng có những phước đức, nếu có tâm, tích phước thì ma quỷ cũng phải sợ. Thay vì những kiêng kị không có cơ sở, mọi người nên làm điều thiện, tích đức.
Người Phật tử chân chính cần xác định rằng: Ngày rằm tháng Bảy là ngày Tăng tự tứ, ngày Tăng thêm tuổi hạ, ngày Phật hoan hỷ. Đối với Phật tử thì tháng Bảy là thời điểm để mỗi người trau dồi, làm tăng trưởng thêm tâm hiếu và hạnh hiếu. Còn việc “thí thực cô hồn” trong dịp này cũng rất tốt, là hạnh bố thí cho quỷ thần được no đủ nhưng chỉ là một lễ tiết có tính thứ yếu trong mùa lễ hội Vu lan mà thôi.
Cần lưu ý là, thực hành bố thí – ở đây là “thí thực” – nên lễ phẩm chủ yếu là thực phẩm, đồ ăn, không nên quá lãng phí cho việc mua sắm vàng mã, rải tiền lẻ…
3. Nên làm gì trong tháng Bảy âm lịch?
Nếu đã hiểu hết quan điểm của Phật giáo, của luân nhân sinh nhân quả thì bạn cũng sẽ tự đưa ra được kết luận. Cũng không cần Biết Tuốt phải nói thêm rồi, Việc kiêng kỵ quá nhiều chỉ tự làm khổ chúng ta, trên mạng có rất nhiều bài đăng về những điều kiêng kỵ trong tháng cô hồn, xuất phát từ việc mọi người hiểu sai ý nghĩa của tháng 7 âm lịch.
Dù rằng ban đầu nó là tháng để con cái báo hiếu ông bà cha mẹ, tưởng nhớ đến người thân đã mất, và chỉ cúng thí thực cho các cô hồn lang thang, dần rồi biến tướng thành tháng của ma quỷ, để rồi mọi người đều sợ khi làm bất cứ việc gì, kiêng xây nhà, kiêng cưới xin, kiêng mua sắm… kiêng đủ thứ trên đời mà quên mất rằng mình phải báo hiếu ông bà cha mẹ. Điều đó thật tệ hại.
Nếu bạn sống tốt, làm nhiều việc thiện thì ma quỷ cũng sợ, còn nếu bạn có cái tâm tà ác, làm nhiều việc xấu thì tốt nhất bạn đừng ra ngoài cả năm luôn chứ ko phải mỗi tháng 7 đâu để tránh làm hại người khác! Và hãy hiểu đúng bản chất của tháng 7 âm lịch, hãy tìm cách báo hiếu mẹ cha, hãy cố gắng báo hiếu khi cha mẹ còn sống. Hãy chia sẻ bài viết cho bạn bè để mọi người cùng hiểu, Đừng để 1 tục lệ mang tính nhân văn cao cả lại biến thành những điều quỷ dị!
Mời các bạn cùng nghe ca khúc rất ý nghĩa về ngày Vu Lan báo hiếu:
Xem thêm: